Je hebt net een koor opgericht en je staat voor dat koor tijdens de eerste repetitie. Wat doe je? Voor die keuze stond Josefine Straesser die, samen met Frans Krouwels, het koor Cappella Anonymus oprichtte.
Ze stelde de vraag aan de groep en iemand antwoordde: gewoon beginnen! En dus begon ze. Misschien begrijp je dan wel dat er nog wel wat moest gebeuren. Zeker als je ook nog eens weet dat het repertoire niet eenvoudig is, (voor)namelijk polyfone koormuziek uit de Renaissance.
Gezocht
Voordat een en ander tot een concreet plan kwam had Josefine al de nodige ervaring opgedaan bij het Nederlands Concertkoor als repetitor. Ze is sopraan en ging twee jaar geleden examen doen voor de Master Koordirectie en heeft toen het Requiem van Duruflé gedirigeerd. Voor dat concert moest ze een projectkoor samenstellen. Ze 'plukte' zangers uit het Nederlands Concertkoor en andere koren. En ze plaatste een bericht op Facebook: ‘Zangers gezocht...’.
Oude Muziek
Intussen was Frans Krouwels, naast zijn werk als longarts, steeds meer gaan zingen en deed hij onder andere ervaring op bij Cappella Amsterdam en zong daar enkele jaren mee. De liefde voor oude muziek nam steeds meer de overhand en zo had ook Frans - toevalligerwijs - vorig jaar een bericht op Facebook geplaatst: "ik wil oude muziek zingen". Josefine legde contact, of hij mee wilde zingen met het Requiem van Duruflé. Alhoewel Duruflé het Requiem in 1947 heeft gecomponeerd en dat niet echt oude muziek is, baseerde hij zijn Requiem op hele oude melodieën, het Gregoriaans. De melodieën die hij gebruikt stammen uit de achtste eeuw. Daarmee is het toch wel oude muziek, vertelt Josefine. Haar scriptie ging zelfs over de vraag of Duruflé het Requiem componeerde of slechts melodieën bewerkte.
Requiem
Met het onderzoek dat ze deed was Josefine een jaar bezig. Daarna werd het Requiem uitgevoerd met Frans in het koor. In juni 2024 was het concert en daarna, in het najaar van 2024, organiseerde Josefine nog een buurt-requiem waarbij ook onervaren mensen uit de buurt in Amsterdam Westerpark mee konden zingen. Het buurtkoor zong de oorspronkelijke Gregoriaanse melodieën uit de achtste eeuw, erna volgde dan het toepasselijke deel uit het Requiem van Duruflé door een ervaren projectkoor. Zo kon het publiek horen wat Duruflé met die melodieën had gedaan. Na slechts vier repetities volgde de uitvoering in de Nassaukerk in Amsterdam in november, tijdens Allerzielen. Dat was een groot succes. Mensen kwamen een kaarsje aansteken ter nagedachtenis. Het was ontroerend en iedereen voelde zich enorm betrokken. 
Af…of?
Toen was het klaar…of niet? Frans wilde nog steeds door met die oude muziek, maar er was niets in Haarlem. Josefine, die nu in Amsterdam woont, heeft haar 'roots' in Haarlem en wil daar ooit terugkeren. Frans en Josefine stelden elkaar de vraag: "Zullen we dan niet samen iets oprichten? Maar hoe doen we dat dan?".
Gewoon beginnen! Ze werkten hard om mensen aan te trekken. Op zoek naar goede zangers die zelfstandig hun partij zingen, goed noten lezen en dan ook nog eens graag 'oude muziek' zingen.
Ze vermoedden dat een eerste repetitie misschien hooguit met twee of drie koorleden zou plaatsvinden. Maar dat viel mee.
Enthousiast
In januari 2025 begonnen ze te werven via social media, hun eigen netwerk en natuurlijk een oproep op de website van onze federatie. Uiteindelijk leverde het toch twintig mensen op en na audities bleven daar uiteindelijk zestien van over. Vreemd genoeg geen tekort aan tenoren, maar alten bleken moeilijker te vinden.
Ongeveer de helft van de koorleden is professioneel muzikant en in ieder geval is iedereen enthousiast.
Begin
En zo dus die eerste repetitie van het nieuwe koor: Cappella Anonymus. Josefine had wat repertoire bij elkaar gezocht, maar dat bleek toch niet fijn te combineren...
Naast 'oud' was toch ook de wens om te kunnen afwisselen met nieuw. Want om publiek tijdens een optreden de hele tijd geconcentreerd te houden met oude polyfone muziek is lastig. Met de afwisseling werkt het prima, blijkt uit de succesvolle eerste twee concerten die in juni zijn gegeven. Onder andere met een compositie van Haarlemmer Rens Tienstra: 'Vue des Anges'. De blik van engelen die op de aarde neerkijken. Alleen dat beeld is al prachtig. Bij de opsomming van het repertoire noemt ze ook 'Nigra sum', een stuk op teksten uit het Bijbelse Hooglied van de vroeg 16e eeuwse Franse componist Jehan L'Heritier en verzucht dat het zo mooi is maar toch zo weinig wordt uitgevoerd. Ze noemt het bekendere Nigra Sum van Palestrina. Mooi, maar vaak uitgevoerd. ‘Wij zoeken dan naar wat vóór Palestrina was en komen dan uit op L'Heritier.’
Ontdekken
En dat is een van de kernwaarden van dit koor. Zoeken naar prachtig onbekend en weinig uitgevoerd werk om dat toch onder de aandacht te kunnen brengen. En dat gaat ver.
Zo komen we ook op Claus (Klaas) Sluter, wiens beeld van de profeet Jesaja prominent aanwezig is op de website van Cappella Anonymus. Sluter is een rond 1340 in Haarlem geboren beeldhouwer die furore maakte aan het Bourgondische hof van Filips de Stoute in Dijon. Hij wordt de Michelangelo van Haarlem genoemd. 
Claus (of Klaas) Sluter; geboren in Haarlem, bekend in Dijon. En daar zelfs een standbeeld...
Prachtig, maar weinig bekend in Haarlem. Inmiddels is er een initiatief om een standbeeld op te richten voor deze Haarlemse held. En Cappella Anonymus is gevraagd werk te zingen bij de onthulling. Ook dat wordt een zoektocht. Wat hoorde Klaas in zijn tijd aan muziek? Het bracht Josefine op het spoor van het bestaan van een codex met muziek die zich nu in Oxford bevindt. Filips de Stoute nam in de tijd van Claus twintig koorknapen aan die zongen uit deze codex. Het zou toch prachtig zijn als dit nog eens klinkt?
Anoniem
Niet ieder werk kan worden herleid naar een componist. Toch wil Cappella Anonymus ook dit werk zingen. De naam zegt daarbij genoeg en is ook opzettelijk zo gekozen: zoeken naar onbekend maar prachtig werk is de focus van dit koor. Er is ook belangstelling voor. Bijvoorbeeld onze uitvoering van het 13e eeuwse ‘Gaude Virgo' door een anonieme componist levert in onze tijd op YouTube veel 'views' op.
Begonnen…
Een koor oprichten is niet alleen de praktijk van repertoire en ruimte en koorleden. Het is ook nadenken over de rechtsvorm, stichting of vereniging. En hoe zit dat met het financiële deel? Best wel veel werk met veel vraagstukken. Maar de eerste stappen zijn gezet en die zijn al veelbelovend.
Josefine en Frans gaan er wel voor. Ze willen uiteindelijk naar een koor van circa 20 mensen. Met zestien is wel wat kwetsbaar als mensen uitvallen.
Ze prijzen zich gelukkig met de koorleden en de snelle vorming van het koor. Na het eerste concert is er weer ruimte voor nieuwe zangers. Dus ben je een goede ensemblezanger, kun je een partij zelfstandig dragen en heb je een passie voor polyfone koormuziek? Dan is Cappella Anonymus misschien wat voor jou!
Het is ze gelukt. Ze zijn begonnen! En ze gaan door!
cappellaanonymus.nl